zondag 12 juni 2011

Papa's kleine meisje



Vaders zijn nuttige wezens. Je kunt met ze voetballen en stoeien, fietsen, kletsen, knuffelen en vliegtuigjes bouwen. De meeste zijn ook prima in staat een luier te verschonen en overheerlijke bordjes pap te bereiden. Ze zijn groot en sterk en met een beetje geluk nog lief ook en niet gemeen of egocentrisch. Ze kunnen je helpen met je huiswerk, lastige wiskundesommen, overhoren en banden plakken. Kortom, een vader is hartstikke handig om te hebben.

In een land als Afghanistan is het bezit van een (wettige) vader zo mogelijk nog nuttiger, want zonder vader ben je een bastaardkind en dat is niet zo best voor je marktwaarde. Als Afghaans meisje kun je een stralende toekomst wel vergeten zonder vader. In Duizend schitterende zonnen ondervindt Mariam aan den lijve wat het betekent, vaderloos te zijn. Samen met haar egocentrische moeder woont ze buiten het dorp in een klein hutje. Eén keer in de week komt Mariams vader op bezoek, het hoogtepunt van de week. Maar erkennen doet hij haar niet. En ook zijn vaderliefde stelt maar weinig voor, als het erop aankomt. Als Mariam vijftien is pleegt haar moeder zelfmoord en voor Mariam pap kan zeggen is ze uitgehuwelijkt aan Rasheed, een hersenloze bruut die in leeftijd gemakkelijk haar vader had kunnen zijn. Hij brengt haar naar Kabul, waar het leven als dag en nacht verschilt van het haar vertrouwde Afghaanse platteland.

Er kan bijna geen grotere tegenstelling bestaan dan tussen de twee vrouwelijke hoofdpersonages in dit boek. Mariam is ongeschoold, primitief en weinig aantrekkelijk. Een bastaardkind zonder perspectief, dat jarenlang het willoos slachtoffer is van haar wrede echtgenoot Rasheed. Liefdeloos, kinderloos en eenzaam gaat zij door het leven. Laila daarentegen groeit op in het relatief moderne Kabul. Zij is intelligent, beeldschoon en geliefd. Haar ouders zouden er niet over peinzen, haar uit te huwelijken.

Toch kan ook een hippe, hoogopgeleide jonge vrouw het in Afghanistan heel moeilijk krijgen, wanneer zij plotseling wees wordt en papa's bescherming verliest, juist wanneer de Taliban aan de macht komen. Op slinkse wijze krijgt Rasheed Laila zover, dat ook zij zijn vrouw wordt. En in het oog van de storm, bij zoveel wreedheid binnenshuis én buitenshuis, vallen al snel alle verschillen tussen de twee vrouwen in het niet.

Duizend schitterende zonnen is een boek dat je in één keer uitleest. En gaat je sympathie bij het lezen van boeken meestal naar een enkele hoofdpersoon uit, hier ontkom je er niet aan, met beide vrouwen evenzeer mee te leven en te lijden. En met hen, met hen allemaal - de dochters van Afghanistan.




Khaled Hosseini
A thousand splendid suns
(Duizend schitterende zonnen)
2007
Uitgeverij De Bezig Bij
ISBN 978 90 234 2606 6


A thousand splendid suns

Ah! How beautiful is Kabul encircled by her arid mountains
And Rose, of the trails of thorns she envies
Her gusts of powdered soil, slightly sting my eyes
But I love her, for knowing and loving are born of this same dust

My song exhalts her dazzling tulips
And at the beauty of her trees, I blush
How sparkling the water flows from Pul-I Bastaan!
May Allah protect such beauty from the evil eye of man!

Khizr chose the path to Kabul in order to reach Paradise
For her mountains brought him close to the delights of heaven
From the fort with sprawling walls, A Dragon of protection
Each stone is there more precious than the treasure of Shayagan

Every street of Kabul is enthralling to the eye
Through the bazaars, caravans of Egypt pass
One could not count the moons that shimmer on her roofs
And the thousand splendid suns that hide behind her walls

Her laughter of mornings has the gaiety of flowers
Her nights of darkness, the reflections of lustrous hair
Her melodious nightingales, with passion sing their songs
Ardent tunes, as leaves enflamed, cascading from their throats

And I, I sing in the gardens of Jahanara, of Sharbara
And even the trumpets of heaven envy their green pastures


Saib-e-Tabrizi
17e eeuwse Afghaanse dichter


Dit artikel is eerder gepubliceerd op het VK-blog