zondag 26 juni 2011

Op het oog gelukkig














Dit is niet het eerste boek van Robert Goddard waarover ik een recensie schrijf. Goddard is een van mijn favoriete schrijvers. Zijn boeken zijn van de soort die je in één ruk uitleest, ademloos. Zo ook ‘In pale battalions’, een van zijn bekendste boeken. Goddard hanteert een vlotte schrijfstijl, waardoor je binnen de kortste keren middenin het verhaal zit. Bovendien heeft dit boek alles in zich voor een spannend en aangrijpend relaas: oorlog, desertie, intriges, lust, echte liefde, kameraadschap, ongewenste zwangerschap, een hulpeloos kind en avontuur.

Hoofdpersoon is Leonora Galloway, die 50 jaar na dato de geheimen van haar jeugd ontrafelt. Haar ouders heeft zij nooit gekend en haar kindertijd speelt zich af op het naargeestige landgoed Meongate in het gezelschap van haar oppervlakkige overgrootvader, haar teruggetrokken grootvader, sadistische stief-grootmoeder Olivia en een norse majordomus. Haar vader John Hallows is in de Eerste Wereldoorlog om het leven gekomen bij de Somme, haar moeder is reeds lang gestorven. En dan is er nog het feit, dat Leonora’s vader niet werkelijk haar vader kan zijn – zij is namelijk pas 11 maanden na zijn dood geboren. In een aristocratisch huishouden als Meongate is het leven van een bastaardkind niet eenvoudig.

Kan het nog erger? Jazeker. Na de dood van Leonora’s grootvader trouwt Olivia opnieuw. Wanneer deze nieuwe echtgenoot Sidney, een sadist eersteklas, Leonora probeert te verkrachten slaat zij hem van zich af met een boek. Een en ander loopt uit de hand en eindigt met de dood van Sydney. Door dit voorval weet Olivia Leonora op basis van chantage aan zich te binden. Inmiddels breekt de Tweede Wereldoorlog uit en Leonora weet zich eindelijk uit Olivia’s klauwen te bevrijden. Zij wordt verliefd op een goedaardige kapitein die tijdelijk met zijn manschappen op het landgoed bivakkeert. Na de oorlog trouwen zij, krijgen kinderen en zijn op het oog gelukkig.

Het verleden hangt Leonora echter als een zwaard van Damocles boven het hoofd en schept een onzichtbare wig tussen haar en haar gezin. Op een dag krijgt zij onverwacht bezoek van een man die een vriend van haar vader blijkt te zijn. En vanaf dat moment begint een speurtocht naar alle geheimen die haar haar hele leven hebben omgeven. Een speurtocht die eindigt bij een bezoek aan een oorlogsmonument bij Tyne Cot in België.

Niets is wat het lijkt in dit boek, tot het laatste moment word je in spanning gehouden. Hoewel Leonora de hoofdpersoon is, is haar geschiedenis lang voor haar geboorte geschreven en bezegeld. Het is eerder een oorlogsdrama dan een roman over een klein meisje. Het is eerder een thriller dan een tearjerker. Toch bergt het dit alles in zich.

Het boek is opgedragen aan Robert Goddard’s voorvader, die tijdens de Eerste Wereldoorlog in Ypres (België) sneuvelde. De oorspronkelijke titel van het boek, ‘In pale battalions’ is ontleend aan een gedicht. En Goddard zou Goddard niet zijn als ook dit gedicht een bijzondere geschiedenis had. Het is geschreven door Charles Hamilton Sorley, die tijdens de Eerste Wereldoorlog omkwam. Volgens één bron vond men dit gedicht op zijn lichaam, volgens een andere bron maakte het deel uit van 37 sonnetten, die in zijn uitrusting gevonden werden.


When you see millions of the mouthless dead
Across your dreams in pale battalions go,
Say not soft things as other men have said,
That you’ll remember. For you need not so.
Give them not praise. For, deaf, how should they know
It is not curses heaped upon each gashed head?
Nor tears. Their blind eyes see not your tears flow.
Nor honour. It is easy to be dead.
Say only this, ‘They are dead.’ Then add thereto,
‘Yet many a better one has died before.’
Then, scanning all the o’ercrowded mass, should you
Perceive one face that you loved heretofore,
It is a spook. None wears the face you knew.
Great death has made all his for evermore.

Charles Hamilton Sorley (1895 – 1915)


In Pale Battalions (Verzwegen bestaan)
Robert Goddard
Uitgeverij Sirene
ISBN 90 5831 054X

Foto: Meonvalley, de omgeving van Meongate, in de buurt van Winchester
bron foto: plaatselijke Tourist Board